शैक्षणिक

हल्ली खरेच खूप मोठे वृक्ष धारातीर्थी पडताना दिसतात. आणि त्यासाठी, ‘इमारतीला धोका आहे म्हणून आम्ही ते झाड तोडले,’ असे सरळ सांगितले जाते. आधीच पर्यावरण रक्षणाचा प्रश्न एवढा ऐरणीवर असताना चुकीच्या समजुतींनी असे होऊ नये. त्यासाठी त्या झाडामुळे आपल्या इमारतीला कितपत धोका आहे ते नीटपणे अभ्यासले पाहिजे. सर्वप्रथम ते झाड कुठले आहे ते बघावे लागते. ते झाड […]

मुख्य छताच्या थोडेसे खाली, सुंदर रीतीने सुशोभित केलेले असे आभासी छत किंवा फॉल्स सिलिंग आपण बरेचदा बघतो. मुख्य छताच्या थोडेसे खाली हुक्सच्या सहाय्याने, बहुतेकदा प्लास्टर ऑफ पॅरिसने एक पातळ छत तयार करतात. मोठमोठी सभागृहे, वगैरे ठिकाणी असे छत असतेच पण हल्ली अगदी छोट्याछोट्या घरांमध्येसुद्धा आभासी छत घातलेले दिसते. आभासी छताचे फायदे तसेच तोटेही आहेत. आभासी छताचा […]

कोणत्याही इमारतीत आपण राहतो, त्या इमारतीतील आपल्या सदनिकेची जमीन ही खालंच्या सदनिकेच्या डोक्यावर म्हणजे स्लॅबवर असते आणि तुळया या खांबावर आधारलेल्या असतात. आणि प्रत्येक खांब हा त्याच्या पायावर उभा असतो. अशा रचनेमुळे सर्व राहत्या क्षेत्रफळावर व तुळयांवर जेवढे वजन असते, ते स्लॅब-तुळया -खांब- पाया- पायाखालील भूस्तर अशा तऱ्हेने वरून येणारा भार एकाकडून दुसऱ्याकडे सोपवीत असतात. आणि […]

सध्या वाळूची टंचाई जाणवत आहे. काँक्रीटमध्ये वापरावयाच्या वाळूला गुणधर्म कोणते असावे लागतात? काँक्रीटमध्ये सीमेंट, 25 वाळू, खडी आणि पाणी यांचे विशिष्ट मिश्रण असते. २० ते ४० मिमी. आकाराची खडी एका ३० सेंमी. x ३० सेंमी. × ३० सेंमी. आकाराच्या खोक्यात भरली तर मध्ये मध्ये पोकळी राहते. साधारणपणे ही पोकळी खडीच्या एकूण घनफळाच्या ३५ टक्केइतकी असते. ही […]

घरातील भिंतींना रंग लावावा, कारण त्यामुळे १) भिंतीवरील सिमेंट किंवा तत्सम पदार्थांच्या प्लॅस्टरचा टिकाऊपणा वाढतो. २) प्रत्येक खोलीत नैसर्गिक प्रकाश योग्य रीतीने व जास्त प्रमाणात पसरतो. ३) रंगीत भिंतींमुळे खोलीतील वातावरण सुंदर, आकर्षक व आल्हाददायक बनते. इंग्रजीत पेंट आणि कलर असे दोन भिन्न अर्थी शब्द आहेत, पण मराठीत मात्र पिवळ्या रंगाचा रंग लावावा असे म्हणावे लागते. […]

एकदा काँक्रीटचे बांधकाम पुरे होऊन काही वर्षे उलटली की त्याच्या तपासणीची गरज पडते, कारण १) कोणत्याही शहरी विभागात काँक्रीटचे कोणतेही बांधकाम १५ वर्षे उलटली की महानगरपालिकेच्या नियमाप्रमाणे त्याची तपासणी करणे बंधनकारक असते. २) अशी तपासणी तज्ज्ञांकडून करवून घेऊन ती सुरक्षित असल्याचे प्रमाणपत्र प्रथम १५ वर्षांनी आणि नंतर 15 कुतूहल दर पाच वर्षांनी महानगरपालिकेला देणे बंधनकारक आहे. […]

राजवाडे, किल्ले, गढ्या, गोदामे, बंधारे ही प्राचीन बांधकामे होत. ही सर्व बांधकामे दगडी होती. खडकाळ भागांत खडक सुरुंगाने फोडून त्याचे तीस सें.मी. ते एक मीटर आकाराचे दगड काढण्यात येत. छिन्नी हातोड्याने दगड घडवून त्यांचे घनाकृती किंवा लंबघनाकृती आकार करून ते एकावर एक रचून भिंती बांधण्यात येत असत. सांधे भरण्यासाठी चुना, 14 कुतूहल चिकणमाती यांचा वापर करण्यात […]

आजकाल मुंबईत सगळीकडे उंचच उंच इमारती दिसतात. उंच इमारती बांधायला अनेक गोष्टींचा आधार घ्यायला लागतो. मुख्यत्वे मजबूत खांब आणि तेही इमारतीच्या क्षेत्रफळावर एकसारखे विखुरलेले असे ठेवले तर इमारतीचा भार सगळीकडे सारखा वाटला जातो. अशाने इमारत व्यवस्थित उभी राहू शकते. अशा इमारतींना शीअर वॉलचा आधार असतो. शीअर वॉल म्हणजे काँक्रिटची मोठया आकारची भिंत, जणू पसरलेले मोठ्या आकाराचे […]