Articles by मराठीसृष्टी टिम

आजच्या माणसाचे भाऊबंद असणारी निअँडरटाल ही जाती सुमारे चार लाख वर्षांपूर्वी निर्माण झाली आणि सुमारे चाळीस हजार वर्षांपूर्वी अस्तंगत झाली. आजचा माणूस – होमो सेपिअन्स – हा तीन लाख वर्षांपूर्वी जन्माला आला. या दोन्ही जाती दीर्घ काळ एकाच वेळी अस्तित्वात होत्या. अतिप्राचीन काळच्या या दोन जातींचा आहार नक्की कोणता होता, याबद्दल संशोधकांत मतांतरं आहेत. […]

सन १९८२ मधली घटना… तुर्कस्तानच्या दक्षिण भागात, उलुबुरून म्हणून ओळखला जाणारा, भूमध्य सागरात शिरलेला एक लांबट भूभाग आहे. सागरी स्पंजाचा शोध घेताना एका पाणबुड्याला, या उलुबुरूनच्या किनाऱ्यापासून सुमारे साठ मीटर अंतरावर, समुद्राच्या तळाशी पडलेलं एक जुनं जहाज दिसलं. […]

इ.स.पूर्व दुसऱ्या शतकात होऊन गेलेला हिप्पार्कस हा, ग्रीक राजवटीच्या काळातील एक आघाडीचा खगोलज्ञ होता. हिप्पार्कसनं चंद्र-सूर्याच्या, आकाशाच्या पार्श्वभूमीवर होणाऱ्या भ्रमणाचं गणित अचूकरीत्या मांडलं. पृथ्वीचा अक्ष हा स्थिर नसून तो अंतराळात भोवऱ्यासारखा फिरत असल्याचा शोध हिप्पार्कसनंच लावला. […]

आपल्याला सुपरिचित असलेलं एक पाश्चात्य वाद्य म्हणजे व्हायोलिन. या वाद्याला सतराव्या शतकाच्या अखेरीस आजचं आधुनिक रूप प्राप्त झालं. हे रूप प्राप्त करून दिलं ते अँटोनिओ स्ट्रॅडिवरी या सुप्रसिद्ध इटालिअन वाद्यनिर्मात्यानं. स्ट्रॅडिवरी यानं पारंपरिक व्हायोलिनच्या आकारात काही बदल करून या वाद्याला अधिक सुस्वर बनवलं. आजची व्हायोलिन ही या बदललेल्या रूपानुसार तयार केली जातात. ही आजची व्हायोलिन जरी […]

केळ्याचा इतिहास जाणून घेण्याचा प्रयत्न बराच पूर्वीपासून सुरू आहे. लागवड केली जाणारी आजची केळी ही केळ्यांच्याच विविध जाती-उपजातींत झालेल्या संकरातून निर्माण झाली आहेत. आजच्या मुसा अ‍ॅक्युमिनाटापासून निर्माण झालेल्या केळ्यांत, या जातीच्या जनुकांबरोबरच इतर काही जंगली केळ्यांतील जनुकही अस्तित्वात असल्याचं पूर्वीच माहीत झालं आहे. […]

अंटार्क्टिका खंडावरच्या जमिनीचा मोठा भाग बर्फानं व्यापला आहे. या बर्फाच्या थराखाली पाण्याचे अनेक ‘तलाव’ अस्तित्वात असल्याचं, यापूर्वीच्या संशोधनातून दिसून आलं आहे. हे तलाव बर्फाच्या तळाशी, पृष्ठभागापासून दोन ते चार किलोमीटर खोलीवर वसले आहेत. यातले काही तलाव एकमेकांना जोडले आहेत. […]

– सागरतळावरचं व्ही-१३०२ जहाज…(Image credit: Frontiers in Marine Science) इंग्लंडच्या पूर्वेला असणारा ‘नॉर्थ सी’ हा समुद्र पहिल्या आणि दुसऱ्या महायुद्धाच्या काळात महत्त्वाची भूमिका बजावत होता. इंग्लड, फ्रान्स, बेल्जिअम, नेदरलँड्स, जर्मनी आणि डेन्मार्क या देशांना चिकटून वसलेल्या या समुद्रातून, महायुद्धांच्या काळात मोठ्या प्रमाणात युद्धनौकांचा संचार होत असे. युद्धाच्या दृष्टीनं अतिशय संवेदनशील झालेल्या या प्रदेशात, दोन्ही महायुद्धांदरम्यान शेकडो […]

दक्षिण आफ्रिकेतल्या फ्री स्टेट इलाख्यात व्रेडफोर्ट नावाचं एक लहानसं शहर आहे. या शहराचं वैशिष्ट्य हे आहे की, हे शहर एका विवरात वसलं आहे. व्रेडफोर्टचा परिसर हा डोंगराळ भाग आहे. हा डोंगराळ भाग प्रत्यक्षात, प्राचीन काळातल्या एखाद्या ज्वालामुखीचे अवशेष असल्याची शक्यता पूर्वी व्यक्त केली गेली होती. परंतु व्रेडफोर्टचा हा परिसर म्हणजे अशनीच्या आघातामुळे निर्माण झालेलं एक विवर […]