शैक्षणिक

एखाद्याचं व्यक्तिमत्त्व केसांमुळे अधिकच खुलून येतं असं म्हटल्यास ते फारसं वावगं ठरणार नाही. त्यामुळेच केस गळणं हा एक चिंतेचा विषय ठरू शकतो. बघता बघता डोक्यावरील केस गळायला लागतात आणि लवकरच, टक्कल पडण्याची भीती वाटायला लागते. साधारणतः डोक्यावर असलेल्या केसांमधील १० टक्के केस गळणं हे तसं स्वाभाविक मानलं जाऊ शकतं. हे केस गळण्याआधी ‘गळण्याच्या स्थितीत’ असतात. तीन […]

आधुनिक जगात औषधे ही आपल्या आयुष्याचा अविभाज्य भाग झाली आहेत. भारतासारख्या महाकाय देशात औषधांची निर्मितीही अवाढव्य आहे आणि आज आपल्याकडे जवळपास १ लाख औषधे उत्पादने उपलब्ध आहेत. बदलत्या काळात जसे वैद्यक व औषधशास्त्र प्रगत होत गेले तसे औषधांचे स्वरूप, प्रकार, ती वापरण्याच्या पद्धती यात प्रचंड वैविध्य व नावीन्य आले आणि ही आधुनिक औषधे योग्यपणे वापरण्याची ग्राहकांवरची […]

औषधांची परिणामकारकता व सर्व गुणधर्म जपण्यासाठी त्यांची घरात योग्य ठिकाणी साठवण करणे आवश्यक असते. सूर्यप्रकाश, उष्णता, दमटपणा, पाणी यामुळे औषधांचे विघटन होऊन मुदतीआधीच ती निरुपयोगी होऊ शकतात. म्हणूनच खिडकीत, फ्रीजवर, टी. व्ही. वा ओव्हनवर, गॅसजवळ, किचन टेबलवर (चटणी, लोणच्यांच्या सोबत), बाथरूममध्ये, बेसीनजवळ अशा ठिकाणी औषधे ठेवू नयेत. कोरड्या व थंड ठिकाणी औषधे ठेवणे उत्तम. शक्यतो घरातील […]

कांजिण्या: प्रत्यक्ष लागण झाल्यापासून दहा ते सतरा दिवसांत होणारा हा विषाणूजन्य आजार आपल्या ओळखीचा आहे. लहान मुलांमध्ये प्रामुख्याने दिसणारा हा आजार मोठेपणीही होऊ शकतो; पण एकदा होऊन गेला असेल तर सहसा पुन्हा होत नाही. हवेतून, प्रत्यक्ष स्पर्शाद्वारे किंवा हाताळलेल्या वस्तूंद्वारे विषाणू पसरतात. एखादा दिवस ताप, भूक मंदावणे, सर्दी अशी |लक्षणे दिसल्यानंतर दुसऱ्या दिवसापासून पाण्यासारखे फोड छाती-पोटावर […]

मलेरिया हा प्लासमोडियम प्रजातीच्या परजीवीमुळे होणारा एक संसर्गजन्य आजार आहे. मलेरियाचा उल्लेख इजिप्तच्या फॉरोंमध्ये व चरक संहितेतही सापडतो. आधुनिक युगात सर रोनॉड रॉस या ब्रिटिश भारतीय सेनेच्या डॉक्टांनी मलेरिया डासांद्वारे पसरतो हे सिद्ध केले. व्हायव्याक्स, फॉलसिपॉरम, ओव्हेल व मलेरिए हे प्लासमोडियम प्रजातीचे चार मुख्य प्रकार आहेत. भारतात व्हायव्याक्स व फॉलसिपॉरम सर्वात अधिक प्रमाणात आढळून येतात. प्लासमोडियम […]

डेंग्यू हा उष्णकटीबंधात आढळणारा तापाचा प्रकार आहे. हा आजार फ्लेविवायरस या प्रजातीच्या विषाणूंमुळे होतो. एडीस प्रजातीच्या डासांमुळे हा आजार माणसांमध्ये पसरतो. डेंग्यू ताप असलेल्या रुग्णाला चावल्यामुळे हा विषाणू डासात जातो. हे डास सकाळच्या वेळी माणसांना चावतात आणि आजार पसरतो. या तापाची लक्षणे निराळी आहेत. एके दिवशी अचानक खूप डोकेदुखी, हातपायदुखी, सांधे-| कंबरदुखी सुरू होते आणि नंतर […]

योनीमार्गे होणारा अतिरिक्त पांढरा स्त्राव हा अनेकदा स्त्रियांना त्रासदायक वाटतो. सतत योनीमार्गे होणारा हा स्राव नेहमीच्या नैसर्गिक | स्त्रावापेक्षा अधिक प्रमाणात होतो. अशा निरुपद्रवी स्त्रावाबद्दल अधिक माहिती घेऊ.. अशा वेळी जननेंद्रियाच्या ‘भग’ (व्हलवा) भागात सतत ओलावा राहणे व कपड्यांवर पांढरट पिवळसर डाग पडणे ही प्रमुख लक्षणे असतात. या स्रावामुळे कधी खाज येत नाही, स्राव पूयुक्त नसतो […]

जागतिक आरोग्य संघटनेच्या अहवालानुसार स्त्रियांना आता स्तनपानाचे महत्त्व पटू लागले आहे. स्तनपान करणाऱ्या स्त्रियांच्या संख्येत वाढ झाली आहे; पण अंगावर पाजणाच्या कालावधीत वाढ झालेली नाही. त्या पाजणे लवकर बंद करतात. ९६ टक्के स्त्रिया स्तनपानाला सुरुवात करतात. ११ स्त्रिया ४ ते ६ महिने अंगावर पाजतात. फक्त १४ टक्के स्त्रिया पूर्णपणे २ | वर्षे स्तनपान करतात. ‘बेबी फ्रेंडली’ […]

अंगावरच्या दुधातील सुरुवातीचे दूध बाळाची तहान भागवते तर नंतर येणारे दूध भूक भागवते. सुरुवातीच्या ८ ते १० मिनिटांत येणाऱ्या दुधांत मेद कमी असते व पाणी जास्त असते. त्यात दुग्धशर्करा, प्रथिने जीवनसत्त्वे व खनिजे जास्त प्रमाणात असतात. नंतरच्या दुधात चरबीचे प्रमाण वाढते बाळाची भूक भागते. बाळाला ऊर्जा मिळते. यामुळे सर्व घटक मिळण्यासाठी एका बाजूचे स्तन पूर्णपणे रिक्त […]

नवजात बालकाला पहिल्या १/२ ते १ तासांत स्तनपान करावे. पहिल्या ७२ तासांत येणारे दूध-चीक (कोलोस्ट्रम) हे घट्ट, चिकट व पिवळसर असते. सुरुवातीचे ३० ते ९० मि.मि. दूध नवजात बाळाला पुरेसे असते. यामध्ये प्रथिने आणि ‘अ’ व ‘के’ जीवनसत्त्व अधिक प्रमाणात असतात. जन्मतःच कमी प्रतिकारशक्ती असलेल्या बालकाला यातून प्रतिकारशक्ती मिळते. त्यातील ‘इम्युन्योग्लोबिन्स’ बाळाच्या आतड्याच्या अंतःत्वचेवर पसरतात. त्यामुळे […]