नवीन लेखन...

राऊळ – एक आडनांव

आमच्या सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील मराठा ज्ञातीतलं एक आडनांव. कुडाळ नजिकच्या पिंगुळीच्या ‘राऊळ महाराजां’मुळे सर्वदूर परिचित आडनांव. गुजरातेत आढणारं ‘रावळ’ किॅवा ‘रावल’ आडनांव म्हणजे राऊळचंच गुजराती व्हर्जन..

‘राऊळ’ या शब्दाचा शब्दकोशातला अर्थ, राऊळ म्हणजे राजवंश किंवा राजवाडा किंवा देवाचं घर म्हणजे देऊळ असा आहे. देव म्हणजे राजाच आणि म्हणून देवाचं घर, देऊळ, तो राजवाडा. याच्या उलटही आपण म्हणू शकतो. कधी काळी असा पराक्रमी. प्रजाहितदक्ष राजा होऊन गेला असेल व त्याला नंतर देवत्व प्राप्त झालं, असंही झालं असेल. सांगायचा मुद्दा हा, की ‘राऊळ’चा अर्थ ‘राजवंश’ किंवा ‘राजाशी संबंधीत’ अशी व्यक्ती. हा सुरवातीस घराणंदर्शक शब्द असावा आणि नंतर तो आडनांव म्हणून स्थीर झाला असावा.

राऊळ याचा अर्थ राजा किंवा राजघराण्यातला, मोठी व्यक्ती असा घेतला, तर मग ‘राऊ’, ‘राव’, ‘राय’, राया’ आदी शब्दही त्याच अर्थाशी संबंधीत असावेत असंही लक्षात येतं. कोकणातील, विशेषत: सिंधुदुर्गातील वैभववाडी तालुक्याच्या परिसरातील मराठा ज्ञातीतील आणखी एक आडनांव ‘राणे’च्या मागे ‘राव’ हे विशेषण लावतात, हे त्याच अर्थाने असावं असं मला वाटतं. गम्मत म्हणजे समस्त ‘राणे’ स्वत:ला राणाप्रतापचे वंशज समजतात आणि त्या अर्थानेही ‘राव’ म्हणजे राजदर्शक शब्द होतो.

मला ‘राऊळ’ या अर्थाचा आणखी एक संबंध लावावा वाटतो. हा संबंधं थेट सातासमुद्रापारचा आहे. ‘राऊळ’ या शब्दाचा अर्थ ‘राजा’ किंवा ‘राजघराण्यातला’ असा आहे, तर मग ‘राऊळ’ या शब्दाचा संबंध इंग्लंडातल्या ‘राॅयल’ या शब्दाशी असलाच पाहिजे असं म्हणता येईल. ‘राॅयल’ हा शब्द ‘राजवंश’ किंवा ‘राजघराणं’ याच अर्थानं तिथं आणि जगभरातही वापरला जातो. केवळ अर्थच कशाला, ‘राऊळ’ किंवा गुजराती ‘रावल’ हे शब्द, ‘राॅयल’ या शब्दाशी किती साम्य दाखवणारे आहेत. फक्त ‘ऊ’ किंवा ‘व’ अक्षराच्या ऐवजी, इंग्रजीत ‘य’ अक्षर आलं आहे, हाच काय तो फरक..! बाकी अर्थही तोच आणि अक्षरंही तशीच..

मातृभाषेला पर्याय नसला तरी भाषा-भाषांमधला हाच भगिनीभाव मला मोहवतो..!

— नितीन साळुंखे
9321811091

नितीन अनंत साळुंखे  उर्फ गणेश
About नितीन अनंत साळुंखे  उर्फ गणेश 377 Articles
श्री नितीन साळुंखे (मित्रपरिवारात गणेश या नावाने परिचित) हे मुळचे सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील वैभववाडी तालुक्यातील खांबाळे या गावचे. सध्या मुक्काम मुंबईत. वाचन, लेखनाची अत्यंत आवड. स्वत:चा ७०० हून जास्त पुस्तकांचा संग्रह. इतिहास, भाषा,शब्दांचा जन्म, देव, धर्म, संस्कृती, प्रथा, परंपरा यांचा अर्थ काय व त्या कशा अस्तित्वात आल्या याचा शोध घेण्याची विशेष आवड. लहानपणापासून संघ स्वयंसेवक व संघविचारांशी एकनिष्ठ. पुणे येथील संघप्रणित सर्वात मोठ्या अशा जनता सहकारी बॅंकेतील प्रदिर्घ नोकरीनंतर त्यांचे मित्र आणि आमदार प्रमोद जठार यांच्याबरोबर काम करण्यासाठी त्यांनी २००७ मध्ये नोकरी सोडली. त्याचबरोबर मित्राबरोबर मुंबईत बांधकाम व्यवसायात पदार्पण. २०-२२ वर्षांचा ज्योतिष शास्त्राचा अभ्यास असल्यामुळे परिचितांमध्ये एक उत्तम ज्योतिषी म्हणून ओळख. सर्व थरातील मित्र. त्यातही बहुतकरून लेखक, कविंचा, कलाकारांचा जास्त भरणा.

1 Comment on राऊळ – एक आडनांव

  1. Raul हा शब्दप्रयोग राज घरण्याविषयी च आहे पूर्वी raul की दिली जात असे त्यात ते घराने तिकड़ील पूर्ण एरियाचा करभार पहात असे व त्यावर त्यांचे नियंत्रण असे व पूर्ण गांव व एरिया चा ते कुटुंब देखभाल करित असे

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*


महासिटीज…..ओळख महाराष्ट्राची

रायगडमधली कलिंगडं

महाराष्ट्रात आणि विशेषतः कोकणामध्ये भात पिकाच्या कापणीनंतर जेथे हमखास पाण्याची ...

मलंगगड

ठाणे जिल्ह्यात कल्याण पासून 16 किलोमीटर अंतरावर असणारा श्री मलंग ...

टिटवाळ्याचा महागणपती

मुंबईतील सिद्धिविनायक अप्पा महाराष्ट्रातील अष्टविनायकांप्रमाणेच ठाणे जिल्ह्यातील येथील महागणपती ची ...

येऊर

मुंबई-ठाण्यासारख्या मोठ्या शहरालगत बोरीवली सेम एवढे मोठे जंगल हे जगातील ...

Loading…

error: या साईटवरील लेख कॉपी-पेस्ट करता येत नाहीत..