नवीन लेखन...

पद्य आणि मृत्युविचार : भाग ८-क / ११

[ मराठी काव्य : (पुढे चालू) ]

मृत्यूचा उल्लेख असलेली , काव्याची आणखी कांहीं उदाहरणें  पहा –

आतां जायाचंच की कवातरी पट्.दिशी

  • वसंत बापट

मरणाच्या मुहूर्तावर

ओठीं गाणं ओथंबून यावं.

  • सदानंद रेगे

कोणत्याही क्षणीं आम्ही जीवनाच्या प्रवाहातून

मरणाच्या कुरळ्या लाटा कधीच वेगळ्या केल्या नाहींत

करूं शकलो नाहीं , करूं इच्छीत नव्हतो

आणि हेंही आमच्या मरणाचं वैशिष्ट्यच आहे.

  • दिलीप पुरुषोत्तम चित्रे

 

तिरडीवरील शव   :   मी

वाहून नेणारे        :    मी

                                    मागे                  :     मी

अग्नी देणारा        :     मी .

  • वसंत आबाजी डहाके

अगदी हल्लीच्या , म्हणजे २०१० च्या दशकातील, काव्य-संकलनांमधल्या  (anthologies), मासिकांमधल्या आणि अन्यत्र उपलब्ध काव्यातील मरणोल्लेखाची कांहीं उदाहरणें पाहूं या.

खालील दोन कविता-अंश पहा. एकीत, जिच्या आईचा मृत्यू झालेला आहे, अशा अगदी-लहान मुलीचा आक्रोश वर्णला आहे ;  तर दुसरीमध्ये, एका अकाली-मरण-पावलेल्या बालकानें साधलेला संवाद आहे.  –

मम्मी, तूं गेलीस देवाघरी

पोरके झालोय् आम्ही

अवकळा पसरलेय सारी

ह्या अपुल्या घरीं.

  • व्हॅलेरियन डिसोजा

 

मला आतां  कबरस्थानात शोधूं नका

फुलांनी माझी खाच सजवूं नका

अखंड वाहाणार्‍या अश्रूंनी मला भिजवूं नका.

  • जेम्स मा. परेरा

( दोन्हीसाठी संदर्भ : ‘सुवार्ता’, डिसेंबर २०१६, नाताळ विशेषांक ) .

एक वृद्धाची, जीवन-संगिनीच्या मृत्यूमुळे उद्भवलेल्या चिर-विरहाची, ही व्यथा पहा –

अशीच अचानक निघून गेलीस

आतां मी कोणाच्या आधारें जगावें ?

…..

सर्व प्रश्न कसे अनुत्तरित आहेत,

सर्व प्रश्नांचें उत्तर फक्त एकच आहे –

‘मी तुझ्यामागें असेंच निघून यावें’ .

  • रणछोड गडे

शेतकर्‍याच्या हताश मनाची, मरणाला कवटाळण्याची ओढ पहा –

नाहीं कुणाचा आधार , असा झालो मी बेजार

आणि शेवटी घेतला मी

आत्महत्येचा आधार , आत्महत्येचा आधार.

  • संतोष वसंत तावडे

एका व्याधिग्रस्ताने पेऽन-किलर (Pain-Killer) व मरणाचा संबंध जोडलेला इथें पहा –

.. बंदुकीची गोळी परवडली

ती एकदाच मारते

पेऽन-किलर

कणाकणानें मारतें

नकळत.

…..

पेऽन-किलरशिवाय

पर्याय नाहीं

आजचें मरण

उद्यावर ढकलणे

रहात नाहीं.

( पेऽन किलर :  Pain Killer)

  • निशिकांत नाईक.

 

मरण दूर आहे असें हा कवी म्हणतो खरा, पण तें त्याला रोज दिसत असतें. खरें तर, ‘Wearer knows where the shoe pinches’ , या उक्तीप्रमाणें,  व्याधिग्रस्ताची व्यथा, आणि, ‘काळ आला होता पण वेळ आली नव्हती’ असा त्याचा मरण-दर्शनाचा अनुभवही,  एक व्याधिग्रस्तच योग्य प्रकारें जाणूं शकतो. तरीही, व्याधिग्रस्ताची व्यथा, त्याला होत असलेलें रोजचें मृत्युदर्शन, त्याच्या माथ्यावर लटकणारी Democles’ Sword या गोष्टी आपल्या मनाला भावविवश करतात.

देहाच्या-अंताशी संबंधित, हा  आगळा विचार पहा  खालील कांहीं कवितांमध्ये –

मी मेल्यावर माझ्या मृत शरीरास

नका देऊं अग्नीचे चटके

एक मात्र करा जरूर,

जवळच्या देहदान स्वीकारणार्‍या

हॉस्पिटलला फोन करा जरूर .

  • सुभाष शांताराम जैन

 

खडतर जगणें क्रमप्राप्त आहे , मरण अटळ आहे

आतां एकच इच्छा आहे , देहदान तरी घडावें.

  • साधना कृ. खाडीलकर

 

सुंदर ते दान । असे देहदान ।

पुण्ण्याचे निधान । हेची जाण ।।

गात्रांचे रोपण । रोखणे मरण ।

दु:खाचे हरण । संजीवन  ।।

–    संजीव अंबिके

(पुण्ण्याचें  : पुण्य-चें)

एका मासिकाच्या हल्लीच्या अंकातील एका कवितेचें शीर्षकच आहे, ‘मला मरण आवडूं लागलें आहे’ ( संदर्भ – मासिक ‘साहित्य चपराक, अंक एप्रिल २०१७, कवी राजू मेहकरकर) . म्हणजे, कालच्या काय, आणि आजच्या काय, अनेक कवींना ‘मरण’ या विषयावर विचार करावासा वाटतो, लिहावें असें वाटतें.

*

 

(पुढे चालू) ….

— सुभाष स. नाईक
Subhash S. Naik

सुभाष नाईक
About सुभाष नाईक 297 Articles
४४ वर्षांहून अधिक अनुभव असलेले सीनियर-कॉर्पोरेट-मॅनेजर (आतां रिटायर्ड). गेली बरीच वर्षें हिंदी/हिंदुस्थानी, मराठी व इंग्रजी या भाषांमध्ये गद्य-पद्य लिखाण करत आहेत. त्यांची ९ पुस्तकें प्रसिद्ध झाली आहेत. पैकी ६ ‘पर्यावरण व प्रदूषण’ या विषयावरील इंग्रजी न हिंदी कवितांची पुस्तकें आहेत. दोन पुस्तकें , ‘रामरक्षा’ व ‘गणपति-अथर्वशीर्ष’ या संस्कृत स्तोत्रांची मराठी पद्यभाषांतरें आहेत. अन्य एक पुस्तक ‘मृत्यू आणि गत-सुहृद ’ हा विषयाशी संल्लग्न बहुभाषिक काव्याचें आहे. गदिमा यांच्या ‘गीत रामायणा’चें हिंदीत भाषांतर. बच्चन यांच्या ‘मधुशालचें मराठीत भाषांतर केलेलें आहे व तें नियतकालिकात सीरियलाइझ झालेलं आहे. टीव्ही वर एका हिंदी सिट-कॉम चें स्क्रिप्ट व अन्य एका हिंदी सीरियलमधील गीतें व काव्य लिहिलेलें आहे. कत्थक च्या एका कार्यक्रमासाठी निवेदनाचें हिंदी स्किप्ट लिहिलें आहे. अनेक मराठी व हिंदी पब्लिकेशब्समध्ये गद्य-पद्य लेखन प्रसिद्ध झालें आहे, जसें की, महाराष्ट्र टाइम्स, लोकसत्ता, सत्यकथा, स्वराज्य, केसरी, नवल, धर्मभास्कर, धर्मयुग, धर्मभास्कर, साहित्य अकादेमी चें हिंदी जर्नल ‘समकालीन भारतीत साहित्य’ , मराठी अकादेमी बडोदा चॅप्टर चें मराठी जर्नल ‘संवाद’, तसेंच प्रोफेशनल सोसायटीचें इंग्रजी जर्नल यांत लेखन प्रसिद्ध झालेलें आहे.मराठी , हिंदी व इंग्लिश वेबसाईटस् वर नियमित गद्य-पद्य लेखन. कांहीं ई-बुक सुद्धा प्रसिद्ध.
Contact: Website

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*


महासिटीज…..ओळख महाराष्ट्राची

रायगडमधली कलिंगडं

महाराष्ट्रात आणि विशेषतः कोकणामध्ये भात पिकाच्या कापणीनंतर जेथे हमखास पाण्याची ...

मलंगगड

ठाणे जिल्ह्यात कल्याण पासून 16 किलोमीटर अंतरावर असणारा श्री मलंग ...

टिटवाळ्याचा महागणपती

मुंबईतील सिद्धिविनायक अप्पा महाराष्ट्रातील अष्टविनायकांप्रमाणेच ठाणे जिल्ह्यातील येथील महागणपती ची ...

येऊर

मुंबई-ठाण्यासारख्या मोठ्या शहरालगत बोरीवली सेम एवढे मोठे जंगल हे जगातील ...

Loading…

error: या साईटवरील लेख कॉपी-पेस्ट करता येत नाहीत..