आयुर्वेद

लॅबची कमाल, रिपोर्ट ची धमाल भाग 4 आपण अवलंबून रहात असलेल्या रिपोर्ट मधला फोलपणा आपल्याला काही वेळा दुसरे निदान करायला भाग पाडतो. निदानच बदलले तर चिकित्सा पण बदलत जाते, पथ्यपाणी बदलते. आयुर्वेदाचा एखाद्या रोगाच्या चिकित्सेमागील दृष्टीकोन लक्षात यावा यासाठी हे लिहितोय. म्हणून वैद्य जेव्हा रूग्णांची तपासणी करतात, तेव्हा रिपोर्ट तपासणे, हा कार्यक्रम सगळ्यात शेवट पार पाडतात. […]

लॅबची कमाल, रिपोर्ट ची धमाल भाग 3 लॅबच्या रिपोर्टच्या मागील बाजूला एक वाक्य अजून छापलेले असते. Individual laboratory investigations are never conclusive, but should be used along with other relevant clinical examinations to achieve final dignosis. त्याचा भावार्थ असा की, आम्ही दिलेले हे तपासणीचे रिपोर्ट हे कदापि अंतिम निदान असत नाही. रुग्ण जी लक्षणे सांगत असतो, […]

आयुर्वेदीय चिकित्सा म्हणजे अॅलोपॅथीला पर्याय. असा जर कोणाचा समज असेल तर तो गैरसमज आहे. पॅरासीटामोलच्या ऐवजी आयुर्वेदात काय आहे असे विचारणे म्हणजे मोहोरीच्या ऐवजी बेसन आहे का असे विचारल्यासारखे आहे. यांची तुलना कधीही करू नये. प्रत्येक पॅथीची स्वतःची अशी खास वैशिष्ट्य असतात. प्रत्येक शास्त्राचे स्वतःचे सिद्धांत असतात. त्यांचा योग्य तो आदर राखलाच पाहिजे. बीकाॅम झालेल्या विद्यार्थ्यांनी […]

आयुर्वेद समजून घेताना विशाल आयुर्वेद समजून घ्यायला, वृत्तीचा दिलदारपणा, चातकाची तहान, मनाचे मोठेपण, देवावर श्रद्धा, गुरूंवर विश्वास, भिकाऱ्याजवळचा निर्लज्जपणा आणि भावना टिपणारे तरूणीचे ह्रदय हवे. हे गुण नसल्यास ते आत्मसात करावे लागतील.तरच आयुर्वेद म्हणजे काय ते समजायला लागेल. कायद्यावर बोट ठेवून आणि महाविद्यालयात शिकून तीन तासात पेपर लिहून, पाच वर्षानी हातात उत्तीर्ण असे प्रशस्तीपत्र मिळाले तरी, […]

आयुषोवेदः आयुर्वेदः आयु विषयी ज्यात सर्व ज्ञान मिळते ते शास्त्र. आयुर्वेद म्हणजे जीवन जगण्याचे शास्त्र. याचाच अर्थ मृत्युविषयीचे संपूर्ण ज्ञान. आपापल्या कर्मफलानुसार, त्याने नेमून दिलेले ( नियत) आयुष्य जगता यावे, या वेळेअगोदर मृत्यु येऊ नये, यासाठी कोणते नियम आहेत, ते जाणून घेण्यासाठी आयुर्वेद शिकावा. जगण्यातले हे अडथळे दूर करण्यासाठी हे अडथळे ओळखता येणे महत्वाचे. यातील सर्वात […]

अमुक रोगावर आयुर्वेदात काही सांगितले आहे काहो ? नवीन नवीन रोगावर जुन्या आयुर्वेदातील औषधे कशी लागू पडतील ? ही चौदा प्रकारची औषधे डाॅक्टरनी कायमचीच घ्यायला सांगितली आहेत. त्या औषधांबरोबर आयुर्वेदातील औषधी चालतील का ? एखादे कायमचे घेण्यासाठी औषध सांगा हो वैद्यराज ! केमोचे साईड इफेक्ट टाळण्यासाठी आयुर्वेदात काही आहे का ? अॅलोपॅथीमधे जसं क्रोसीन आहे तसं […]

आस्यासुखं स्वप्नसुखम दधिनी ग्राम्यौदकः आनूपरसः पयांसि । नवान्नपानं गुडवैकृतंच प्रमेहहेतु कफकृच्च सर्वम।। मधुमेह होऊ नये यासाठी काय करू नये, यासाठी आपण बघत असलेल्या या श्लोकाचे सार काय ? प्रमेह होऊ नये म्हणून अंगाला घाम आणून । शरीरातील क्लेद काढून राहून सदैव दक्ष । आहारावर असावे लक्ष ।। 1।। प्रमेह होण्यासाठी मधुर रसाबरोबरच न पचलेल्या आहारातून निर्माण […]

“दूध आणि दही सुद्धा डायबेटीस मधे चालत नाही म्हणजे काय ?” “आहो, आम्ही आमच्या लहानपणापासून ऐकतोय दूध पूर्णान्न आहे म्हणून.त्याचं काय ?” कच्च्या मालापेक्षा पक्का माल विकावा.त्यात जास्ती फायदा असतो. हे आजचे व्यापारशास्त्र पण सांगते. कृष्णाने सुद्धा द्वापारयुगात तेच केले होते. कृतीतही आणले होते. गोकुळातून दूध आणि दह्याची मडकी मथुरेत, कंसाच्या राज्यात जात होती. दूध आणि […]

पाणी जिथे जास्ती काळ साठून राहते, तो प्रदेश म्हणजे आनूप. या प्रदेशात निर्माण होणारे सर्व अन्नधान्य, पालेभाज्या, फळे ही कफाच्या आधिक्यातील असतात. म्हणून यांचा अतिवापर नको, असे शास्त्रकार सांगतात. या अन्नधान्यादि पासून शरीरातील पाण्याचे प्रमाण वाढते आणि अग्निमांद्य होते, तसे होऊ नये. स्पष्ट उदाहरण द्यायचे झाल्यास कोकणातील लोकांनी सफरचंद खाणे. बर्फाळ प्रदेशातील हे फळ समुद्राजवळ रहाणाऱ्या […]

श्लोकातील पुढचा शब्द आहे, ग्राम्यौदक आनूपरसः ग्राम्य म्हणजे गावातील. गावातील काय काय ? रस म्हणजे जल किंवा पाण्याशी संबंधीत, आनूप म्हणजे पाणथळ ओलसर जागी रहाणारे पशुपक्षी, प्राणी, मासे, त्यांचे मांस दूध आदि. तसेच या प्रदेशातील फळे, पालेभाज्या इ पिके. एवढी या विषयाची व्याप्ती आहे. हे केवळ उक्त आहे. न सांगितले गेलेले ते तेवढेच अनुक्त आहे. अनुक्त […]