नवीन लेखन...

काळाच्या पडद्याआड गेलेले मुंबईचे ‘कॅफे समोवर’

Cafe Samovar, Mumbai

p-36743-cafe-samovar-mumbai-750

दक्षिण मुंबईच्या काळा घोड्याजवळील प्रख्यात जहांगिर आर्ट गॅलरीच्या आडोशाला राहून मुंबईच्या सांस्कृतिक घडामोडींचे साक्षीदार बनलेल्या ‘कॅफे समोवर’ने २०१५ मध्ये मुंबईकरांना अलविदा म्हटले आणि सवयीने या कॅफेकडे वळणारी अनेक असंख्य पावले थांबली! यामध्ये होती अमोल पालेकर, शाम बेेनेगल वगैरेंसारखी नामांकित मंडळी आणि तुमच्या-माझ्यासारखे असंख्य मुंबईकर.

जेव्हा जहांगिर आर्ट गॅलरी सुरू झाली, तेव्हा साहजिकच येथे वावरणाऱ्या उच्चभ्रू कलाकारांसह कलारसिकांना बैठकीच्या अड्ड्याची गरज होती. ती गरज भागवली या ‘आर्ट गॅलरी’तच आडोशाला थाटलेल्या ‘कॅफे समोवर’ने. १९६०-७० च्या दशकात येथे नामवंत चित्रकार, लेखक आणि आर्ट सिनेमावाल्यांचे गप्पांचे फड रंगत असत.

उषा खन्ना यांनी १९६४ मध्ये सुरू केलेले ‘कॅफे समोवर’ बघता बघता असंख्य मुंबईकरांच्या दैनंदीन जीवनाचा साक्षीदार झाले होते.  हे कॅफे कोणत्या विशिष्ट खाद्यपदार्थांसाठी प्रसिद्ध नव्हते, पण तिथे मिळणारे वेगळ्या घाटणीचे पदार्थ आणि त्याहीपेक्षा प्रत्येक ग्राहकाला खन्ना यांच्याकडून मिळणाऱ्या आपुलकीच्या वागणुकीमुळे अल्पावधीत हे कॅफे अनेकांसाठी हक्काचे ठिकाण झाले होते.

बिग बी अमिताभ आणि जया बच्चन यांची पहिली ‘डेट’ याच कॅफेमध्ये ठरली होती. त्यावेळी अमिताभ आणि जया टॅक्सी किंवा बसमधून या ठिकाणी येत, अशी आठवण सांगितली जाते. इन्फोसिसचे नंदन निलकेणी यांनीही त्यांच्या पत्नीला इथेच प्रपोज केले असे सांगितले जाते.

प्रख्यात चित्रकार एम. एफ. हुसेन आपले आवडते वांग्याचे भरीत चपातीत गुंडाळून खायचे आणि समाधानाचा ढेकर देऊन पुढील कामाला निघायचे. `जहांगिर’ मध्ये येणार्‍या तमाम कलाकारांची आणि कलाप्रेमींचा इथे कायमचा राबता असायचा.

आपल्या अस्तित्वाची मोहोर उमटवलेल्या कॅफे समोवरच्या भाडेपट्ट्याचा वाद अनेक वर्षे सुरू होता. कोर्टाच्या आदेशामुळे हा वाद कायमचा निकालात निघाला आणि कॅफेचे शटर खाली खेचण्यावाचून अन्य पर्याय उरला नाही. हे कॅफे सुरू राहण्यासाठी प्रयत्नशील असणारे ख्यातनाम दिग्दर्शक शाम बेनेगल यांच्यासाठीही हा कॅफे जिव्हाळ्याचा विषय होता.

मुंबईच्या इतिहासातल्या अशा अनेक पाऊलखुणांचा मागोवा आपण ‘नोस्टाल्जिया’ या सदरात घेतो. आपल्याही आठवणीच्या कोपर्‍यात असलेल्या काही जागा असतील तर त्यांचीही माहिती वाचकांना करुन द्या… 

— निनाद अरविंद प्रधान 

निनाद प्रधान
About निनाद प्रधान 96 Articles
मराठीसृष्टीचे व्यवस्थापकीय संपादक. मराठी आणि इतर भारतीय भाषांमधील इंटरनेट तंत्रज्ञान तसेच इतर अनेक सॉफ्टवेअरची निर्मिती. १९९६ साली मराठी भाषेतील पहिल्या वेबसाईटच्या निर्मितीमध्ये सहभाग. त्यानंतर अनेक मराठी आणि आणि भारतीय भाषिक वेबसाईटस बनविण्यात सहभाग. वृत्तपत्र आणि मिडियासाठी विविध सॉफ्टवेअरची निर्मिती. लोकसत्ता फॉन्टफ्रीडम आणि फॉन्टसुविधा या देवनागरीसाठीच्या अत्यंत उपयुक्त सॉफ्टवेअरची निर्मिती. अनेक वेबसाईटच्या निर्मितीत सहभाग. याच विषयावर विपुल लेखन. मराठी वृत्तपत्रांच्या इंटरनेट आवृत्तींचे सल्लागार.

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*


महासिटीज…..ओळख महाराष्ट्राची

रायगडमधली कलिंगडं

महाराष्ट्रात आणि विशेषतः कोकणामध्ये भात पिकाच्या कापणीनंतर जेथे हमखास पाण्याची ...

मलंगगड

ठाणे जिल्ह्यात कल्याण पासून 16 किलोमीटर अंतरावर असणारा श्री मलंग ...

टिटवाळ्याचा महागणपती

मुंबईतील सिद्धिविनायक अप्पा महाराष्ट्रातील अष्टविनायकांप्रमाणेच ठाणे जिल्ह्यातील येथील महागणपती ची ...

येऊर

मुंबई-ठाण्यासारख्या मोठ्या शहरालगत बोरीवली सेम एवढे मोठे जंगल हे जगातील ...

Loading…

error: या साईटवरील लेख कॉपी-पेस्ट करता येत नाहीत..