जपान

जपान (En-us-Japan.ogg उच्चार (सहाय्य·माहिती))(जपानी- 日本) हा पूर्व आशियामधील एक द्वीप-देश आहे. जपानच्या पश्चिमेला जपानचा समुद्र, चीन, उत्तर कोरिया, दक्षिण कोरिया व रशिया, उत्तरेला ओखोत्स्कचा समुद्र व दक्षिणेला पूर्व चीन समुद्र व तैवान आहेत. जपानी भाषेत “जपान” या नावासाठी वापरल्या जाणाऱ्या कांजीचा (日本) (कांजी = चिनी / जपानी भाषेचे वर्ण) अर्थ “सूर्य उगम” असा होतो. त्यामुळे आणि जपानच्या अतिपूर्वेकडील स्थानामुळे जपानला उगवत्या सूर्याचा देश असे संबोधण्यात येते.

जपान प्रशांत महासागरामधील एकूण ६,८५२ बेटांवर वसला असून होन्शू, क्युशू, शिकोकू व होक्कायडो ही येथील चार प्रमुख बेटे आहेत. सुमारे १२.८ कोटी लोकसंख्या असलेल्या जपानचा लोकसंख्येच्या बाबतीत जगात दहावा क्रमांक लागतो. टोकियो हे जपानमधील सर्वात मोठे शहर, राष्ट्रीय राजधानी व जगातील सर्वात मोठे महानगर आहे. प्राचीन इतिहास असलेला हा देश औद्योगिकदृष्ट्या प्रगत असून जपानची अर्थव्यवस्था जगात तिसऱ्या क्रमांकावर (अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने व चीनच्या खालोखाल) आहे. येथील राहणीमानाचा दर्जा उच्च असून एका अंदाजानुसार जपानमधील लोकांचे आयुष्यमान जगात सर्वाधिक आहे. वयाची शंभरी म्हणजेच १०० वर्ष पार केलेले लक्षावधी लोकं जपानमध्ये आहेत.

जपान भौगोलिकदृष्ट्या ६,८५२ बेटांचा स्ट्रॅटोव्होल्कॅनिक द्वीपसमूह आहे. होन्शू, क्युशू, शिकोकू व होक्कायडो या चार मोठ्या द्वीपगटांनी जपानच्या जमीनी क्षेत्राचा ९७% भाग व्यापला आहे आणि त्यांना मुख्य बेट म्हणून ओळखले जाते. जपान देश ८ विभागांतील ४७ प्रांतांमधे विभागला आहे, ज्यात होक्कायडो सगळ्यात उत्तरेकडील, आणि ओकिनावा सगळ्यात दक्षिणेकडील प्रांत आहे. जपानच्या एकूण लोकसंख्येच्या ९८.५% लोक हे जपानचे मूळ निवासी आहेत. ९.१ दशलक्ष लोक टोकियोमध्ये राहतात.

पुराणवस्तुसंशोधनाने असे सूचित केले की जपानची लोकभूमी पाषाण युगआच्या अखेरिस वसावली गेली. पहिल्या शतकातील जपानची लिखित माहिती चिनी इतिहासआच्या ग्रंथांमध्ये आहे. इतर क्षेत्रांमध्ये, मुख्यत्वे चीन, विशेषत: पश्चिम युरोपातील अलगावच्या कालावधीनंतर, जपानच्या इतिहासाचे वर्णन केले आहे.

12 व्या शतकापासून ते 1868 पर्यंत जपानवर साम्राज्याच्या नावावर राज्य शागन्सने केले. जपानने 17 व्या शतकाच्या सुरुवातीस एकेरीचा कालावधी ओलांडला जो 1853 मध्ये संपुष्टात आला होता जेव्हा युनायटेड स्टेट्स जपानला पश्चिमेत उघडण्यासाठी दबाव आणला. जवळपास दोन दशके अंतर्गत चळवळ आणि बंडखोरांचा सामना केल्यानंतर, इ.स. 1868 मध्ये आणि इ.स. 1968 मध्ये चोशु आणि सत्सुमा-आणि साम्राज्य साम्राज्याच्या स्थापनेमुळे इम्पीरियल कोर्टाने आपली राजकीय सत्ता पुन्हा मिळवली. 19व्या आणि 20 व्या शतकाच्या उत्तरार्धात, पहिले चीन-जपानच्या युद्धांत विजय, रशिया-जपानचे युद्ध यांनी जपानमध्ये वाढत्या युद्धनियमांच्या काळात आपले साम्राज्य विस्तारित करण्याची परवानगी दिली. 1937 चे दुसरे सिओ-जपानी युद्ध 1941 मध्ये दुसऱ्या महायुद्धाच्या भागामध्ये विस्तारले, ते 1945 मध्ये हिरोशिमा व नागासाकी आणि जपानी शरणागतीवरील आण्विक बम-विस्फोटानंतर समाप्त झाले. 3 मे 1947 रोजी सुधारित संविधानाने एससीएपीचा कब्जा घेत असतांना, जपानने सम्राट आणि राष्ट्रीय आहार नावाची निर्वाचित विधानमंडळ असलेल्या एका एकात्म संसदीय संवैधानिक राजेशाही कायम राखली आहे.

जपानला संन्यासी राष्ट्र असेही म्हणतात.

जपानला २,००० हून जास्त वर्षांचा लिखित इतिहास आहे.सुमारे इ.स.पू. ३०,००० च्या पॅलियोलिथिक काळात जपानच्या द्वीपसमूहांमध्ये वस्ती असलेले आढळलेआहे. यानंतर मेसोलिथिकने (सुमारे इ.स.पू. १४,०००) (जोमोन काळाची सुरूवात) नोलिथिक्समिया-सेसेन्ट्री शिकारी-गेएथेरर संस्कृतीच्या गटात राहणारी आणि प्राथमिक कृषी म्हणून ओळखली जाते, ज्यामध्ये समकालीन एनु लोक आणि यमाटो लोकांचे पूर्वज होते. या काळातील सजावटीतील मातीच्या भांड्यांना जगातील बर्याच वृद्ध मूर्तींची उदाहरणे आहेत. इ.स.पू. ३०० च्या सुमारास, यायोक लोक जम्मोनसोबत एकत्र येवून जपानी बेटांमध्ये प्रवेश करण्यास सुरुवात केली. इ.स.पू. ५०० च्या सुमारास सुरू होणारा य्योय काळ, ओलसर भातशेतीसारख्या पद्धतींचा परिचय, मातीची एक नवीन शैली आणि चीन आणि कोरियाकडून सुरू होणारी धातूची ओळख.

जपान प्रथम लिखित इतिहासात चीनी भाषेतील हनमध्ये प्रतीत होते. थ्री राज्यांचे रकमेनुसार, तिसरी शतकादरम्यान द्वीपसमूहवरील सर्वात शक्तिशाली साम्राज्याला यमॅटिकोकू असे म्हटले जाते. बाईकजे, कोरियापासून जपानमध्ये बौद्ध धर्म परिचय व प्रिन्स शोतोको यांनी पदोन्नती दिली होती परंतु त्यानंतरच्या जपानच्या बौद्ध धर्माचा विकास मुख्यत्वे चीनने प्रभावित केला. [लवकर प्रतिकार असूनही, बौद्ध धर्म शासक वर्गाद्वारे प्रोत्साहित करण्यात आला आणि असुका काळात (५९२-७१०) सुरू होणारे व्यापक स्वीकृती प्राप्त झाली.

नारा काळ (७१०-७८४) हेजोजी-क्यो (आधुनिक नारा) मधील शाही न्यायालयावरील केंद्रस्थानी असलेल्या जपानी राज्यातील एक उदय झाला. नाराचा काळ एखाद्या नवप्रसिद्धतेच्या तसेच बौद्ध-प्रेरित आर्ट व आर्किटेक्चरच्या विकासामुळे दर्शविला जातो. ७३५ -७३७ च्या थॅस्मॉल्पॉक्स रोगराईने जपानची एक तृतीयांश लोकसंख्या म्हणून मृत्युमुखी पडले असे मानले जाते. ७८४ मध्ये, सम्राट कानमूने राजधानी नारापासून नागाका-क्योपर्यंत, त्यानंतर ७९४ मध्ये हायियायन-क्यो (आधुनिक क्योटो) येथे हलवला.

हेनियन काळात सुरूवात झाली, ज्या दरम्यान एक विशिष्ट देशी जपानी संस्कृती उदयास आली, त्याच्या कला, कविता आणि गद्य साठी प्रसिद्ध. मुरासाकी शिकिबुच्या द गाव ऑफ जेनजी आणि जपानच्या राष्ट्रीय गीता “किमिगायओ” या गीतांचे या वेळी लिहिले होते.

बौद्धधर्मीय हेनयान काळात मुख्यत्वे दोन प्रमुख पंथांद्वारे पसरले होते, कोंकाई यांनी सैदा आणि सििगोन यांनी. ११ व्या शतकाच्या उत्तरार्धात शुद्ध जमीन बौद्धधर्म (जोदो-शू, जोडो शिन्शु) खूप लोकप्रिय ठरली.

जपानी भाषेत जपानला “निहोन” किंवा “निप्पोन” असं म्हणतात. “उगवत्या सूर्याचा देश” असा अर्थ या संबोधनातून व्यक्त होतो.

राजधानी व सर्वात मोठे शहर :टोकियो
अधिकृत भाषा :जपानी
स्वातंत्र्य दिवस :फेब्रुवारी ११, इ.स.पू. ६६०
राष्ट्रीय चलन :जपानी येन (JPY)

सौजन्य : विकिपीडिया

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*